Sztuczna chemia jest obecna w każdej dziedzinie naszego życia – od przetworzonej żywności pełnej ulepszaczy, przez środki myjące i piorące, aż po środki ochrony roślin. Dlatego ekologia, w każdym jej aspekcie, to nie tylko moda, ale i konieczność dla wszystkich tych, którzy chcą żyć zdrowiej i dłużej. Jak wprowadzić ekologię to domowej uprawy roślin? Z jakich korzystać środków, żeby skutek był wymierny? Czy ekologicznie zawsze oznacza drogo?

Dlaczego warto używać ekologicznych środków pielęgnacji i ochrony roślin?

Rośliny domowe, tak jak wszystkie żywe organizmy, mogą zapadać na choroby lub być narażone na inwazję szkodników. Czasami wynikają one z błędów pielęgnacyjnych, innym razem zupełnie nie mamy na nie wpływu. Z jakiegokolwiek powodu roślina potrzebuje wsparcia w obronie przed chorobą lub szkodnikiem – jedno jest pewne – trzeba działać szybko, jeśli chcemy ją uratować.

Chemiczne środki ochrony roślin wydają się dobrym pomysłem – działają szybko, mają wysoką skuteczność i jest do nich łatwy dostęp. Jednak na drugi rzut oka ta idea już nie wydaje się taka dobra. Dlaczego?

• Spora część chemicznych środków ochrony roślin niszczy nie tylko przyczynę choroby lub inwazyjne szkodniki, ale również pożądane mikroorganizmy glebowe i może mieć negatywny wpływ na pożyteczne owady, na przykład zapylacze
• Zawarte preparaty przedostają się do podłoża i mogą pozostawać w nim bardzo długo
• Pryskanie roślin domowych preparatami chemicznymi we wnętrzach, może odbić się niekorzystnie na zdrowiu, jeśli oprysk trafi do dróg oddechowych lub na błony śluzowe
• Niektóre szkodniki nabywają odporności na specyfik, jeśli jest on używany często. To sprawia, że przy kolejnym problemie trzeba sięgać po coraz mocniejsze preparaty

Jeśli jednak żaden z tych argumentów nie wydaje się przekonywujący, to może wystarczy pomyśleć o całej tej sztucznej chemii, która nas otacza, żeby zechcieć chociaż minimalnie ją ograniczyć. Dla zdrowia, dla środowiska, dla lepszego samopoczucia. Zwłaszcza, że paleta ekologicznych środków powiększa się bardzo szybko, a co więcej, istnieje kilka specyfików, które można wykonać samemu, przy naprawdę niskim nakładzie środków i czasu.

W domowych uprawach roślin ekologiczne środki ochrony roślin (nawet te domowej roboty) wykazują wysoką skuteczność w walce z takimi szkodnikami jak wciornastki, przędziorki, mszyce czy miseczniki oraz są dobrym sposobem na walkę z wieloma chorobami grzybowymi. Część z proponowanych poniżej preparatów, może być nie tylko stosowana w sytuacjach kryzysowych dla rośliny, ale również prewencyjnie, działając nie tylko jako lekarstwo na chorobę czy szkodnika lecz także jako świetny środek pielęgnacyjny, wzmacniający i poprawiający ogólną kondycję rośliny.

Domowe i ekologiczne preparaty ochrony roślin

Większość ekologicznych środków ochrony i pielęgnacji roślin oparta jest o naturalne wyciągi i ekstrakty z roślin leczniczych i ziół. Nasze babcie często stosowały w swoich ogródkach gnojówkę z pokrzyw czy ze skrzypu, preparaty z chrzanu, czosnku lub wrotyczu. Są to popularne rośliny, łatwe do zdobycia. Część środków oparta jest na olejkach eterycznych, szarym mydle lub nafcie, w których zdobyciu również nie ma większej filozofii, a zamienienie tych produktów w środek pielęgnacji lub ochrony roślin nie wymaga od nas większego zachodu.

Jakie są najpopularniejsze, domowe sposoby na taki ekologiczny preparat?

Woda z szarym mydłem

Około 20 gram szarego mydła lub mydła potasowego (np. Mydło Potasowe Ogrodnicze od Target) rozpuścić w litrze wody. Mydło w kostce dobrze jest zetrzeć na tarce i rozpuścić w ciepłej wodzie – preparat będzie zdatny do użytku po wystygnięciu. Ogrodnicze mydło potasowe dostępne jest na rynku w różnych zapachach. Dodatek olejków eterycznych zależy od konkretnych szkodników, z jakimi trzeba sobie poradzić. Aby wzmocnić roztwór, można dolać do niego 10 ml denaturatu lub dwie łyżki nafty.

Odwar z tytoniu

Potrzebne jest do niego około 10 papierosów. Pozyskany z nich tytoń zalewamy wodą i odstawiamy na około 12 godzin, następnie na wolnym ogniu podgrzewamy i gotujemy około 25 – 30 minut. Po kilku opryskach warto pryskaną roślinę dodatkowo opłukać wodą. 

Wyciąg z czosnku

Na choroby grzybowe wyciąg z czosnku będzie idealnym remedium. 40 – 50 zgniecionych ząbków czosnku zalewamy 5 l wody i pozostawiamy na około dobę. Po tym czasie można przeprowadzać oprysk, bez rozcieńczania roztworu.

Napar z wrotyczu

Idealny przepis na pozbycie się mączlików. Najlepsze jest świeże ziele, ale przy jego braku można zastosować suszone. Ok 250 gramów wrotyczu należy zalać 5 litrami wody i pogotować około 30 minut. Napar jest gotowy do użycia po ostygnięciu

Gnojówka z pokrzywy

Królowa ekopreparatów. Jest nie tylko skuteczna w walce z chorobami, ale zawarty w niej azot, witaminy i kwas krzemowy działają wzmacniająco na roślinę.  Niestety, procesowi tworzenia gnojówki towarzyszy dość charakterystyczny odór, dlatego warto robić ją poza domem, co przy mieszkaniu w bloku może być skomplikowane lub niemożliwe. Jeśli jednak nie chcemy rezygnować z dobrodziejstw, jakie niesie ze sobą ten specyfik, możemy zakupić gotową, niemal bezzapachową gnojówkę z pokrzywy w niemal każdym sklepie ogrodniczym (np. wyciąg z pokrzywy – gnojówka od firmy Target lub Substral Pokrzywa).

 

Domowe preparaty mają jednak pewną wadę – przygotowany roztwór należy zwykle zużyć w ciągu kilku do kilkunastu godzin po przygotowaniu. Dlatego w przypadku, gdy infekcja jest niewielka lub mamy niewielką ilość roślin, lepszym rozwiązaniem będzie zakup gotowego ekologicznego produktu, który ma dłuższy okres przydatności do użycia nawet po otwarciu butelki czy opakowania.

Wśród ekologicznych preparatów ochrony roślin dostępnych na rynku, znajduje się szereg środków o szerokim spektrum działania, które będą pomocne nawet wtedy, gdy nie jesteśmy w stanie poprawnie zdiagnozować rodzaju szkodnika czy też jaka choroba nęka naszą roślinę. Do preparatów na szkodniki, zwalczających szerokie spektrum insektów należą min. Emulpar Spray i Agrocover Spray od firmy Target lub Limocide od Protect Garden. Ten drugi preparat oparty na koncentracie olejku pomarańczowego pomaga nie tylko pozbyć się szkodników, ale również zwalcza choroby grzybowe roślin.

Ekologiczne preparaty pielęgnacyjne dla roślin domowych

Preparaty pielęgnacyjne dla roślin, to nic innego jak po prostu nawozy. Odpowiednia dawka składników mineralnych wesprze nie tylko prawidłowy i bujny wzrost rośliny, ale również da jej siły do walki z ewentualnym atakiem patogenów i szkodników. Bowiem najbardziej na infekcje i ataki insektów są rośliny osłabione, a osłabienie to może wynikać z nieodpowiedniej pielęgnacji.

Wspomniane wcześniej gnojówki i wyciągi są nie tylko dobrym środkiem w czasie infekcji grzybiczej czy ataku insektów, ale stosowane doglebowo mogą być świetnym nawozem i środkiem wzmacniającym rośliny.

Jednym z najlepszych środków wzmacniającym roślinę i poprawiającym warunki fizyczne podłoża jest kompost. I choć wydawałoby się, że aby produkować go samemu trzeba mieć ogród, w którym można byłoby stworzyć kompostownik, od niedawna na rynku pojawiły się domowe kompostowniki. Są to zwykle szczelne pojemniki, które nie dość, że zapewniają tworzącemu się kompostowi środowisko beztlenowe, to dodatkowo sprawiają, że z kompostownika nie wydobywają się nieprzyjemne zapachy, dzięki czemu można trzymać go nawet w kuchni. Część z nich wyposażona jest w kranik w dolnej części pojemnika, służący to odprowadzania wytwarzającej się cieczy, która jest skarbnicą minerałów i witamin dla roślin i która jest wprost idealna do podlewania kwiatów i roślin doniczkowych.

Jeśli jednak nie mamy ochoty bawić się w kompostowania, zawsze możemy sięgnąć na półkę sklepu ogrodniczego po gotowy produkt. Dla kwiatów doniczkowych najlepiej sprawdzają się produkty płynne, które są łatwiejsze w użyciu, nie potrzebują przekopywania z podłożem i łatwo można uniknąć przedawkowania, rozcieńczając sklepowy produkt z wodą. Do najchętniej kupowanych specyfików z pewnością należą wszelkie biohumusy (np. Biohumus MAX od Target czy Biohumus Super Forte Uniwersalny Agrecol).

Równie wygodną formą pielęgnacji są nawozy w pałeczkach. Pałeczki nawozowe uwalniają składniki powoli, dzięki czemu możemy na dłuższy czas zapomnieć o zasilaniu rośliny nawozami. Wystarczy wybrać spośród wielu rodzajów pałeczek, wśród których znajdują się zarówno te uniwersalne, jak i dedykowane pałeczki dla konkretnych grup lub gatunków, następnie włożyć odpowiednią ilość do doniczki, zgodnie z zaleceniami producenta i podlać. Z każdym podlewaniem pałeczki będą uwalniały substancje odżywcze do gleby, aż do całkowitego rozpuszczenia.