Bielenie drzew to ważny zabieg pielęgnacyjny, o którym często nie pamiętają zwłaszcza początkujący hodowcy. Czynność ta jest jednak dość istotna w naszym klimacie, gdyż pozwala chronić rośliny przed skutkami dużych amplitud temperatury, które często pojawiają się na przedwiośniu.

Dlaczego bieli się drzewa?

Choć pobielone drzewa wyglądają urokliwie i przywodzą na myśl mającą wkrótce nadejść wiosnę, bielenie drzew nie ma nic wspólnego z estetyką. Prawidłowe bielenie drzew w odpowiednim terminie nie ma również zbyt wiele wspólnego z ochroną przed szkodnikami, jest to bowiem zabieg, który ma uchronić drzewo od działania mrozu.

Już od stycznia, gdy dzień się wydłuża, zdarzają się sytuacje, w których pogoda, choć mroźna, jest jasna i słoneczna. Kora nagrzana od południowej strony przez promienie słoneczne ma wyższą temperaturę niż kora po stronie północnej. Tkanki drzewa po rozgrzanej stronie pobudzane są do życia. Następnie, ze względu na niskie temperatury w nocy, tkanki te ulegają przemarznięciu, co może doprowadzać do pionowych pęknięć w korze i ran zgorzelinowych. Na skutek przemarznięcia, powstaje wolna przestrzeń między korą a drewnem, kora matowieje i oddziela się od zdrowej części, osłabiając drzewo i narażając je na ataki chorób i szkodników. W efekcie może dojść do przemarznięcia konarów, które skutkuje pogorszeniem kondycji drzewa i spowolnieniem wzrostu na wiosnę, a w przypadku młodych lub słabszych drzewek, nawet do zamarcia.

Bielenie wapnem lub białą farbą ma za zadanie zniwelować te różnice temperatur. Ponieważ biały kolor odbija promienie słoneczne, kora chroniona w ten sposób zdecydowanie mniej się nagrzewa, niwelując skutki naprzemiennego nagrzewania i przemarzania.

Kiedy przeprowadzić zabieg bielenia pni?

Często zdarza się, że służby miejskie bielą drzewa wczesną wiosną – zabieg ten ma w zamyśle raczej pozbycie się szkodników zimujących pod korą, niż ochronę drzewa przed skutkami jej popękania. Najpóźniejszym terminem przeprowadzenia bielenie jest styczeń, jednak pierwsze zabiegi można wykonać już w listopadzie.

Jesienne bielenie drzew może jednak nie wystarczyć na cały okres zimowy, dlatego warto je powtórzyć jeszcze przynajmniej raz w styczniu. Zwłaszcza, jeśli pnie bielone są wapnem, które nie jest odporne na działanie deszczu i śniegu. Na termin bielenia należy wybrać dzień słoneczny i bez opadów, ponieważ spłuczą one ochronną powłokę zanim wapno na pniach wyschnie.

Czym bielić?

Najlepiej sprawdzającym się w bieleniu drzew preparatem jest tak zwane mleko wapienne. Nie jest to nic innego jak wapno palone rozrobione z wodą (kilogram wapna na 5 litrów wody). Dodatek gliny lub krowieńca pozwala preparatowi lepiej utrzymać się na korze. W sklepach ogrodniczych można również znaleźć gotowe preparaty do bielenia (np. Wapno do bielenia drzew o zwiększonej przyczepności marki Target lub gotowa emulsja do bielenia drzew Ekodarpol).

Warto pamiętać o tym, że wapno niezbyt dobrze radzi sobie z opadami, dlatego zabieg być może trzeba będzie powtórzyć, jeśli zauważymy, że warstwa ochronna została zmyta na skutek niesprzyjających warunków pogodowych.

Czasami bieli się drzewa farbą emulsyjną, której niewątpliwą zaletą jest fakt, że utrzymuje się ona na korze nawet kilka sezonów. Jest to jednak rozwiązanie dość drogie, a w dodatku zupełnie nieekologiczne – farba zawiera w końcu sporo substancji toksycznych. Można trochę zwiększyć trwałość powłoki wapnowej, jednocześnie minimalizując toksyczność mieszanki, dodając do mleka wapnowego odrobiny farby emulsyjnej (5-10 % roztworu). W ten sposób preparat będzie lepiej przylegał do kory i pozostanie na niej dłużej.

Jak bielić drzewa?

Bielenie drzew to zabieg niczym nie różniący się od malowania. Pędzlem nanosi się wapno na pień od podłoża aż do gałęzi, czasami pokrywając również ich nasadę. Szczególnie pieczołowicie należy pokryć wapnem korę od strony południowej i zachodniej, ponieważ to właśnie ten obszar najmocniej nagrzewa się podczas słonecznych, zimowych dni.

W przypadku większej ilości drzew lub drzew dość wysokich, można pobielić je za pomocą opryskiwacza do bielenia drzew. W tym wypadku należy czynność tą wykonać w czasie jak najbardziej bezwietrznym, z użyciem środków takich jak okulary lub maski.

Zwykle bieli się starsze drzewa, nie jest to jednak regułą.  Warto również pobielić młodsze sadzonki oraz krzewy, które nie tolerują zbyt dobrze niskich temperatur. W przypadku młodych drzewek i krzewów alternatywą dla bielenia może być zabezpieczenie przed mrozem za pomocą słomy lub białej agrowłókniny. Ten sposób będzie zdecydowanie łatwiejszy do zastosowania zwłaszcza w przypadku krzewów owocowych o dużej ilości pędów, które trudno byłoby odpowiednio pokryć wapnem.